Het creatieve proces
Het creatieve proces in een kunstles: de stappen die een leerling doorloopt. Deze term, ‘het creatieve proces’, lees je vaak, en hij wordt niet overal precies hetzelfde uitgelegd. In grote lijnen bedoelen mensen er wel hetzelfde mee. We leggen hier uit wat Cultuurhelden bedoelt met ‘het creatieve proces’.
Uitleg
- De ultrakorte samenvatting: een onderwerp wordt door leerlingen van alle kanten onderzocht, de leerlingen doen nieuwe kennis of vaardigheden op, en de leerlingen bedenken een eigen creatieve verwerking van het onderwerp.
- De iets langere uitleg: het creatieve proces draait om de basisvaardigheden waarnemen, verbeelden,
conceptualiseren en analyseren. Het proces begint bij Cultuurhelden bij voorkeur met een verrassende entree, een startmoment rondom een onderwerp. Daarmee worden de zintuigen aangesproken. Dat startmoment is bedoeld om de leerlingen nieuwsgierig en enthousiast te maken. Vervolgens gaan de leerlingen op verkenning: ze bekijken het onderwerp van alle kanten. Ze bekijken ook wat ze al weten, en wat ze zouden willen gaan uitproberen. Dan doen ze bagage op: ze krijgen informatie of inspiratie aangereikt of leren een vaardigheid, en ze experimenteren. Daarna gaan de leerlingen aan de slag met een eigen creatieve verwerking. De leerkracht of kunstdocent kijkt in een evaluatie met de leerlingen terug op het hele proces. Meestal presenteren de leerlingen wat ze gedaan hebben. In dit creatieve proces is elke stap van belang. Het onderzoek is net zo belangrijk als een eventueel eindresultaat. Er wordt dan ook voortdurend gereflecteerd: Waar doet het je aan denken? Wat wil je nog weten, of uitproberen? Waardoor kreeg je dit idee? Door dit reflecteren wordt een leerling zich bewust van het proces.
Wil je meer info over reflecteren tijdens een les? Bekijk onze reflectiekaarten.
In stapjes
In ons Lesmodel zie je dit creatieve proces verdeeld in stapjes:
- Entree
- Verkenning
- Bagage
- Creatieve verwerking
- Evaluatie
- Presentatie
Die stappen staan netjes onder elkaar, maar in werkelijkheid lopen de stappen (na de Entree) vaak door elkaar heen, en dat is heel natuurlijk. Als je bijvoorbeeld bezig bent met een creatieve verwerking, kun je ineens bedenken dat je nog iets wilt weten. Of je hebt misschien meteen bij de Entree een idee dat je graag wilt gaan uitvoeren.
Je vindt het creatieve proces ook terug bij bijvoorbeeld de SLO en de LKCA. Vaak wordt het proces verdeeld in 4 stappen: oriënteren, onderzoeken, uitvoeren, evalueren.
De stappen kun je ook in een cirkel zetten, zodat duidelijk is dat dit proces almaar door kan gaan. Meestal roept het creatieve proces weer nieuwe vragen op, en volgt een nieuwe verkenning, een nieuwe zoektocht naar bagage, een creatieve verwerking, een evaluatie en een presentatie, enzovoorts.
De stappen kun je ook in een cirkel zetten, zodat duidelijk is dat dit proces almaar door kan gaan. Meestal roept het creatieve proces weer nieuwe vragen op, en volgt een nieuwe verkenning, een nieuwe zoektocht naar bagage, een creatieve verwerking, een presentatie en evaluatie, enzovoorts.